Bizmark i Srbija tokom 1866. godine

Prometej - Novi Sad, 2023. hardcover. New. Serbian language, cirilica, 21 cm, Istorija Srbije Nemacka, Herman Vendel je 1927. na osnovu dokumenata iz nemackih, austrijskih i srpskih arhiva tematizovao jednu epizodu iz istorije Balkana oko 1860. Zanimljivo je (i poucno) saznati kako i po kojim kri terijumima su tada bile podeljene uloge izmedju Nemaca (Prusa), Austrijanaca, Italijana, Madjara, Srba i, u odredjenoj meri, i Hrvata. Balkan se nalazio na granici svetova, bio propriste sukoba interesa velikih sila, sahovska tabla njihove politike, ekonomskog rivalstva i vojnih nadgornjavanja. Na tom stanju stvari se do danas nista nije promenilo, razlicite nijanse jedne u sustini iste slike uslovljene su promenama prevashodno u medjusobnim konstelacijama velikih sila. Sadrzina geopoliticke igre je uvek ista a samo jezicka forma (imenovanja, parole, aktuelno proklamovani principi, itd.) slede duhu vremena, u kome nastaju. Shodno tome, mali narodi i drzave samo sa teskom mukom, uz veliku mudrost i puno srece mogu da se izbave iz namenjene im uloge malih piona u velikoj igri. Upravo u vreme oko 1860. drzavno vodjstvo Knezevine Srbije, knez Mihailo Obrenovic i njegov ministar spoljnih poslova Ilija Garasanin, pokazalo je izuzetnu mudrost i dalekovidost, cak i pri ophodjenju sa jednim takvim velemajstorom politickog saha, kakav je bio „gvozdeni kancelar“ i arhitekta Nemackog rajha Oto fon Bizmark. Vladimir Umeljic